Mistök og verðbólgumarkmið

Eitt af því fáa markverða í langri varnarræðu Davíðs Oddsonar í Kastljósinu í gær, var að hann viðurkenndi loksins að Seðlabankinn hafi gert mistök með því að leggja of mikla áherslu á ná niður verðbólgu en minni áherslu á það að tryggja að gengi krónunnar yrði ekki of hátt.

Fyrir átta árum var horfið frá þeirri stefnu að stjórn peningamála miðaðist við gengið og þess í stað ákveðið að gera verðbólgumarkmið að meginatriði stefnunnar. Jafnframt var gengi krónunnar látið fljóta og Seðlabankanum gefið frelsi til þess að ákveða stýrivexti til þess að ná verðbólgumarkmiðinu. Forsætisráðherra og bankastjórn Seðlabanka Íslands undirrituðu í mars 2001 yfirlýsingu um breytt fyrirkomulag stjórnar peningamála. Hver var svo forsætisráðherrann sem undirritaði samkomulagið og stóð fyrir þessum breytingum? Enginn annar en Davíð Oddsson. Hann sagði í ræðu sem haldin var á ársfundi Seðlabankans 2001 að hann væri "sannfærður um að þessar breytingar munu reynast heilladrjúgar fyrir land og þjóð."

Skemmst er frá því að segja að breytingar Davíðs Oddsonar á peningamálastefnunni hafa reynst þjóðinni allt annað en heilladrjúgar. Markmið Seðlabankans var að árleg verðbólga, miðuð við tólf mánaða vísitölu neysluverðs, yrði sem næst 2,5%. Þolmörk verðbólgumarkmiðsins voru rofin strax í júní 2001 og verðbólgan á árinu mældist 9,4%. Á þeim átta árum sem liðin eru frá því að peningamálastefnunni var breytt hefur Seðlabankinn oftast verið langt frá því að ná verðbólgumarkmiðum sínum, þrátt fyrir ítrekaðar spár um hið gagnstæða. Evrópumet í stýrivaxtahækkunum breytti engu og gerði jafnvel illt verra. Nú mælist verðbólgan 17,6%.

Aðalhagfræðingur Seðlabankans viðurkenndi mistök í stefnu bankans í erindi sem hann flutti í málstofu viðskipta- og hagfræðideildar Háskóla Íslands í maí 2008. Hann sagði að Seðlabankinn hefði ekki náð viðunandi árangri í baráttu sinni við verðbólguna og viðurkenndi að Seðlabankinn hefði ofmetið áhrif stýrivaxta í umhverfi þar sem mikið framboð var á erlendu lausafé.Viðtalið við Davíð í gær gerði ekki annað en að ítreka enn frekar hversu nauðsynlegt það er að koma í gegn breytingum á Seðlabanka Íslands og yfirstjórn hans. Peningastefnan sem Davíð Oddsson kom á fót hefur brugðist. Nú er kominn tími til þess að læra af mistökunum og marka skýrari stefnu til framtíðar. Það þolir enga bið.

Aukin bindiskylda hefði engu máli skipt

Athugasemdir

[Dagrún Steinunn Ólafsdóttir, 25.2.2009 kl. 19:38]

Það sem mér fannst merkilegast við orðagjálfur Davíðs var orðatiltæki hans "Bankinn minn". Vissi ekki að hann ætti bankann. Hvenær keypti hann seðlabankann og á hvaða gengi?

[Anna (IP-tala skráð) 26.2.2009 kl. 00:50]

Góð spurning!

[Magnús Geir Guðmundsson, 26.2.2009 kl. 01:53]

Fín grein að vanda, en þó geri ég eina meginathugasend SVala!

Umræddum manni fórst nokkurn vegin þannig orð að því mér skilst, (ég hlustaði ekki á viðtalið, hef bara lesið úr því úrdrætti og tilvitnanir) að "hefði Seðlabankin gert einhver mistök, væru þau e.t.v., ég endurtek, EF TIL VILL" og svo kom það sem hefði mátt telja mistök, áherslan meir á verðbólguna en ekki gengið!

Þetta er bara ekki viðurkenning að neinu tagi eða játning um mistök, "hefði og ef" eiga ekki við um slíka meiningu, það er bara svo einfalt!

[Svala Jónsdóttir, 28.2.2009 kl. 23:23]

Já, þetta var hálf aumlegt hjá honum, það er alveg satt, en samt í fyrsta sinn sem hann hefur nefnt nokkuð í þá átt að stefna Seðlabankans hafi verið annað en fullkomin.